Schemata

I.
Oratoris specialis diffinitio	Vir bonus	Natura Moribus Artibus
	Dicendi Peritus esse debet	Natura Doctrina Usu

II.
Partes Rhetoricae sunt quinque	Inventio Dispositio Elocutio Memoria Pronuntiatio

III.
Genera causarum Rhetoricae sunt tria principalia	Demonstrativum	In Laude In vituperatione
	Deliberativum	In suasione In dissuasione
	Judiciale	In actione et defensione In praemii petitione et negatione

IV.
Status causarum sunt aut	Rationales	Conjectura Finis Qualitas Translatio		Absoluta Assumptiva	Concessio Remotio Relatio Comparatio	Purgatio Deprecatio
			Judicalis Negotialis
	Legales	Scriptum et voluntas Leges contrariae Ambiguitas Collectio Diffinitio

V.
Omnis Controversia	Aut simpelx est aut juncta Aut si juncta fuerit, ex pluribus

VI.
Genera causarum sunt quinque	Honestum Admirabile Humile Anceps Obscurum

VII.
Partes orationis sunt sex	Exordium Narratio Partitio Confirmatio Reprehensio Conclusio

VIII.
Rhetorica argumentatio tractatur	aut per Inductionem aut per Ratiocinationem	Propositio Assumptio Conclusio Tripartita Quinquepartita

porro sapientiam veteres philosophiam vocaverunt, id est, omnium rerum humanorum atque divinarum scientiam. Hujus philosophiae tres esse partes veteres dixerunt; physicam, ethicam, logicam.

IX.
Philosophia	Physica Ethica Logica

Physis natura; Physica naturalis, quae de natura omnium rerum ex contemplatione disputat. Ethis, id est, mos; Ethica Graece, moralis Latine, quae in actione et in causa recte vivendi versatur. Logos Graece, ratio Latine. Logica rationalis; quae ad discernendum verum a falsis disponitur.

X.
De Physica	Arithmetica Astronomia Astrologia Mechanicia Medicina Geometria Musica

Arithmetica est numerorum scientia. Astronomia lex astrorum, qua oriuntur et occidunt astra. Astrologia est astrorum ratio et natura et potestas, coelique conversio. Mechanica est peritia fabricae artis in metallis et in ligni et in lapidibus. Medicina est scientia curationum ad temperamentum et salutem corporis inventa. Geometria est disciplina mensurandi spatia et magnitudines corporum. Musica est divisio sonorum, et vocum varietas, et modulatio canendi.

XI.
Logica dividitur	In Dialecticam et Rhetoricam

Dialectica est disputatio acuta verum distinguens a falso. Rhetoricae disciplina ad persuadendum quodque idonea.

XII.
Dialectica dividitur	In Isagogas In Categorias Topica In Periermenias In Diffinitiones

Isagogae sunt introductiones; et sunt earum species quinque, Categoriae sunt praedictamenta, quae in decem verbis constant. Topica sunt sedes et fontes argumentorum, et sunt numero sedecim. Periermenice sunt interpretationes specierum orationis. Diffinitiones sunt circumpositiones sensuum, et sunt quindecim.

XIII.
Ethica dividitur in	Prudentiam Justitiam Fortitudinem Temperantiam

Prudentia in agnitionem veritatis inducit hominem. Justitia dilectionem Dei et [amorem] proximi servat. Fortitudo vincit adversa, mortemque contemnit. Temperantia vitiosas voluptates reprimit, et omnia moderatur. Hae sunt quatuor virtutes principales, quae mores ornant, merita praebent, diabolum vincunt, coelum aperiunt. Prima intelligit; secunda diligit; tertia victoriam dat; quarta modum imponit.

XIV.
Prudentia dividitur in	Memoriam Intelligentiam Providentiam

XV.
Justitia	Naturalis	Religio Pietas Gratia Vindicatio Observatia Veritas
	Consuetudinaria	Pactum Par Judicatum Lex

XVI.
Fortitudo	Magnificentia Fidentia Patientia Perseverantia

XVII.
Temperantia	Continentia Clementia Modestia

O vos est aetas, juvenes, quibus apta loquende
Discite: eunt anni, more fluentis aquae.

Atque dies, dociles, vacuis ne perdite rebus.
Nec redit unda fluens, nec redit hora ruens.

Floreat in studiis virtutum prima juventus,
Fulgeat ut magno laudis honore senex.

Uter, quisque legas librum, feliciter annis
Auctorisque memor dic, miserere Deus.

Si nostram, lector, festucam tollere quaeras,
Robora de proprio lumine tolle prius.

Disce tuas, juvenis, ut agat facundia causas,
Ut sis defensor, cura, salusque tuis.

Disce, precor, juvenis, motus moresque venustos.
Laudetur toto ut nomen in orbe tuum.

Startseite

Mathematik, Naturwissenschaften

Alkuin